SPREEKvaardigheid

Wat is een 'stappenplan spreken'?

Een 'stappenplan spreken' is een hulpmiddel of een techniek om het overbrengen van een mondelinge boodschap beter aan te pakken. Een 'stappenplan spreken' is dus geen spreekdoel op zich. Een spreekdoel is de reden waarom je iets mondeling meedeelt.

Waarom een 'stappenplan spreken' toepassen?

Een stappenplan spreken zorgt ervoor dat je de spreekopdracht gestructureerd aanpakt. Je werkt met andere woorden stap per stap.

Hoe volg ik het 'stappenplan spreken'?

Oriënteren

Bepaal het spreekdoel.

Stel je daarbij een heleboel vragen. Gebruik deze vragenlijst als een soort checklist.

• Welk soort spreekoefening is het?
• Een mededeling (positief of negatief)
• Een reactie (positief of negatief)
• Een mening (positief of negatief)
• Een spreekbeurt of mondelinge presentatie
• Het beantwoorden van mondelinge vragen
• Een gidsbeurt
• ...
• Moet ik de spreektaak alleen of in groep voorbereiden?
• Welk publiek bereik ik met mijn mondelinge boodschap?
• Wat is het onderwerp of thema? Waarover ga je precies spreken?
• Wat wil ik dat het doelpubliek begrijpt of doet?
• Hoe klinkt mijn standpunt? Ben ik voor of tegen, of twijfel ik?
• Hoe komt mijn stelling over bij het publiek? Roept ze weerstand op of denkt mijn publiek net als ik?
• Hoeveel tijd heb ik voor mijn spreektaak?
• Moet ik mij documenteren? Moet ik gegevens opzoeken?
• Mag ik hulp inroepen?
• Welke hulpmiddelen mag ik tijdens het gesprek gebruiken?

Voorbereiden

1. Bij een grote spreekopdracht: zorg voor een schriftelijke voorbereiding.

Verzamel informatie over het onderwerp.

• Noteer gedachten en ideeën, over het onderwerp of het thema die spontaan in je opkomen.
• Denk eens na over wat je al weet over dit onderwerp.

Schrijf dit eventueel in staakwoorden op.

• Informeer bij anderen, bv. personen met vakkennis of deskundigen.
• Zoek bijkomende informatie in kranten, tijdschriften, boeken en op websites.

Breng orde aan in de verzamelde info.

• Werk met kernwoorden en koppel daar de gevonden informatie aan.

Werk de globale structuur van de mondelinge boodschap uit.

• Zet de kernwoorden in een logische volgorde, zoals je ze in de spreekopdracht aan bod wil laten komen.

Je zorgt nu voor een samenhang in de gedachtegang.

Dit heet een structuur opmaken.

• Als je spreekopdracht een groepsopdracht is, bepaal dan vooraf wie wat zal zeggen.

Oefen je spreekopdracht.

• Repeteer je spreekopdracht een aantal keer, bv. voor enkele klasgenoten of familieleden.

Je kan thuis ook oefenen voor een spiegel. Dit is bijzonder leerrijk!

• Oefen zeker vooraf als je extra materiaal gebruikt!

2. Bij een kleine spreekopdracht zoals deelname aan groepsdiscussies of klasgesprekken

Denk na wat je weet over het onderwerp.

• Wat ga je vertellen en wat niet?

Breng orde in de info die je wil meedelen.

• Denk na over de volgorde waarin je alles zal meedelen.
• Het is belangrijk dat je publiek je gedachten kan volgen.

Uitvoeren

• Probeer je zenuwen onder controle te houden. Enkele keren diep in- en uitademen voor je begint, helpt vaak.
• Spreek luid en duidelijk. Articuleer goed.
• Spreek niet te snel of te traag.
• Verzorg je mimiek.

Zorg ervoor dat je gelaatsuitdrukking en je mondelinge boodschap overeenstemmen, anders kan dit vrij hilarisch zijn.

• Verzorg je houding.

Bij sommige spreekopdrachten moet je je uiterlijk verzorgen (bv. kledij, haardracht ...). Informeer je hierover vooraf.

• Verzorg je taal.

Probeer dialectwoorden en dialectklanken te vermijden.

• Hou oogcontact met het publiek.

Door het publiek goed te observeren, weet je of ze je mondelinge boodschap begrijpen en of ze het al dan niet interessant vinden.

Reflecteren

• Wat vond je zelf van de spreekopdracht?
• Voldoet het resultaat? Waarom (niet)?
• Beantwoordt de spreekopdracht aan de gestelde eisen?

Waarom (niet)?

• Wat kon er beter?
• Wat zou je volgende keer anders aanpakken?