Luisterstrategieën

Wat is een luisterstrategie?

Een luisterstrategie is een hulpmiddel of een techniek om een mondelinge boodschap beter te begrijpen.

Een luisterstrategie is dus geen luisterdoel.

Een luisterdoel is de reden waarom je naar iets luistert.

Waarom een luisterstrategie toepassen?

Vraag je altijd af wat het doel van de mondelinge boodschap is of wat de spreker je wil meedelen. Het kan nuttig zijn om te weten of je heel aandachtig moet luisteren om details te vernemen of dat je alleen de hoofdzaken uit de mondelinge boodschap moet halen. Afhankelijk van wat je met de mondelinge boodschap van plan bent, gebruik je verschillende luisterstrategieën.

Welke luisterstrategieën gebruik ik het best?

Oriënteren

• Wat ga je te horen of te zien krijgen?: een filmfragment, een lied, een tekst die de leerkracht voorleest, een voorstelling door klasgenoten...
• Wie is de spreker/zender van de boodschap?
• Weet je hoeveel keer je het luisterfragment te horen zal krijgen?
• Wie is het luisterpubliek? Voor wie is het fragment gemaakt?
• Wat is het luisterdoel?

Als je het luisterdoel kent, kan je je luisterstrategie daarop afstemmen.

Voorbereiden

• Waarover gaat het, wat is het onderwerp? Kan je dat uit de luisteropdracht afleiden? Heeft de spreker of de leerkracht het onderwerp aangekondigd?
• Activeer je voorkennis: wat weet je al over dit onderwerp?
• Neem een goede luisterhouding aan.

Probeer storende factoren indien mogelijk vooraf uit te schakelen.

Uitvoeren

Kies op basis van het luisterdoel/het doel van de luisteropdracht een passende luisterstrategie:

Oriënterend luisteren

Luisterdoel

• Je wil weten waarover het luisterfragment gaat.
• Je wil weten of je aan dit luistermoment iets hebt.

Werkwijze

• Luister om een algemene indruk te krijgen van het fragment: onderwerp, doel van de boodschap, duur ...
• Probeer te achterhalen of het onderwerp fictie of non-fictie is.
• Controleer of het fragment wil informeren, overtuigen, activeren of amuseren.

Globaal luisteren

Luisterdoel

• Je wil in grote lijnen de kerngedachte van een luisterfragment kennen.
• Je wil de hoofdzaken, kernideeën, verhaallijnen... opsommen.

Werkwijze

• Luister eerst oriënterend.
• Luister dan gericht naar het hoofdidee en de verschillende onderdelen.
• Schrijf deze kernideeën met staakwoorden op en formuleer hiermee de algemene inhoud van het luisterfragment.

Intensief luisteren

Luisterdoel

• Je wil de inhoud van het luisterfragment samenvatten om hem later te reproduceren.

Werkwijze

• Luister eerst oriënterend.
• Noteer de kerngedachte, de hoofdzaken en ook de enkele bijzaken in staakwoorden.
• Probeer deze woorden nadien te ordenen zodat je later het luisterfragment opnieuw kan vertellen.

Zoekend luisteren

Luisterdoel

• Je zoekt een antwoord voor een specifieke probleemstelling.

Werkwijze

• Richt je tijdens het luisteren alleen op die informatie die een antwoord geeft op de vooraf gestelde vragen.
• Noteer de gegevens tijdens het luisteren.

Kritisch luisteren

Luisterdoel

• Je geeft een mening over het beluisterde onderwerp of de beluisterde boodschap.

Werkwijze

• Op basis van wat je gehoord hebt, probeer je zelf een mening te formuleren. Ben je het eens of oneens met de spreker/zender?
• Noteer je argumenten voor en tegen.

Genietend luisteren

Luisterdoel

• Je luistert voor je plezier.

Werkwijze

• Beluister het luisterfragment (het verhaal, het gedicht, het lied, het filmfragment ...) en geniet ervan.
• Geef je mening over het fragment.

Reflecteren

• Heb je de mondelinge boodschap begrepen? Wat was de kerngedachte? Wat waren de hoofdzaken?
• Wat heb je tijdens het luisteren bijgeleerd?
• Begrijp je alles of heb je nog vragen?
• Is het luisterdoel bereikt?
• Heb je de juiste luisterstrategie toegepast?
• Hoe heb je het hele luisterproces ervaren?
• Wat kon er beter?
• Wat zou je de volgende keer anders aanpakken?